اطاعت از غیرخداامیرالمومنین (علیه‌السّلام) درباره نهی از اطاعت غیر خدا سفارشات فراوانی دارند که ذیلا به بعضی از آن ها می پردازیم. ۱ - آزادی همه مردملاَ تَکُنْ عَبْدَ غَیْرِکَ وَ قَدْ جَعَلَکَ اللهُ حُرّاً. وَ مَا خَیْرُ خَیْر لاَ یُنَالُ إِلاَّ بِشَرٍّ، و یُسْر لاَ یُنَالُ إِلاَّ بِعُسْر. بنده دیگری مباش که خدا تو را آزاد آفرید. چه خوبی است آن خوبی که جز با بدی به دست نیاید و چه آسانی است آن آسانی که جز با سختی به چنگ نیاید؟. ۲ - نهی از روی آوردن به غیر خداأَیُّهَا الغَافِلُونَ غَیْرُ الْمَغْفُولِ عَنْهُمْ، وَ التَّارِکُونَ الْمَأْخُوذُ مِنْهُمْ، مَالی أَرَاکُمْ عَنِ اللهِ ذَاهِبِینَ، وَ إِلَی غَیْرِهِ رَاغِبِینَ. ای مردمی که از کار شما غافل نیستند، و ای مردمی که (خدا و اوامر او را) رها کرده‌اید و (هر چه دارید از جان، مال و فرزند) از شما گرفته می‌شود، چه شده است که می‌بینم از خدا روی گردان شده‌اید و به غیر او روی آورده‌اید! ؟ ۳ - خیر خواه‌ترین مردمعِبَادَ اللهِ، إِنَّ أَنْصَحَ النَّاسِ لِنَفْسِهِ أَطْوَعُهُمْ لِرَبِّهِ ، وَ إِنَّ أَغَشَّهُمْ لِنَفْسِهِ أَعْصَاهُمْ لِرَبِّهِ. ای بندگان خدا، خیرخواه‌ترین مردم نسبت به خویش، اطاعت کننده‌ترین آن‌ها از پروردگار است و فریبنده‌ترین مردم نسبت به خود نافرمان‌ترین آن ها از پروردگار خویش می‌باشد. ۴ - نافرمانی از خدامن کلامه لاهل الکوفة : أَیُّهَا الشَّاهِدةُ أَبْدَانُهُمْ، الْغَائِبَةُ عَنْهُمْ عُقُولُهُمْ، الْمُخْتَلِفَةُ أَهْوَاؤُهُمْ، المُبْتَلَی بِهمْ أُمَرَاؤُهُمْ، صَاحِبُکُمْ یُطِیعُ اللهَ وَأَنْتُمْ تَعْصُونَهُ، وَ صَاحِبُ أَهْلِ الشَّامِ یَعْصِی اللهَ وَ هُمْ یُطِیعُونَهُ. حضرت (علیه‌السلام) در سخنان خویش به کوفیان می‌فرماید: ای مردمی که پیکرهایشان پیداست و خردهایشان از وجود آن ها رخت بر بسته است! خواهش‌ها و اهدافشان گونه گونه است، و امرایشان به آن ها گرفتار شده‌اند. زمامدار شما خدا را فرمان می‌برد و شما او را نافرمانی می‌کنید و زمامدار شامیان خدا را نافرمانی می‌کند و آن ها از او فرمان می‌برند! ۵ - خیر از دیدگاه امام علیو سئل (علیه‌السلام) عن الخیر ما هو؟ فقال: لَیْسَ الْخَیْرُ أَنْ یَکْثُرَ مَالُکَ وَ وَلَدُکَ، وَ لکِنَّ الْخَیْرَ أَنْ یَکْثُرَ عِلْمُکَ، وَ أَنْ یَعْظُمَ حِلْمُکَ، وَ أَنْ تُبَاهِیَ النَّاسَ بِعِبَادَةِ رَبِّکَ. از امام (علیه‌السّلام) سئوال شده: خیر چیست؟ فرمود: خیر آن نیست که دارایی و فرزندت زیاد شود، بلکه خیر و خوبی آن است که دانشت افزون شود و حلم و بردباری ات بزرگ و ثابت گردد و بتوانی با پرستش پروردگارت در میان مردم فخر و مباهات کنی. ۶ - عاقبت مطیعان تنبلیو قال (علیه‌السلام): مَنْ أَطَاعَ التَّوَانِیَ ضَیَّعَ الْحُقُوقَ، وَ مَنْ أَطَاعَ الْوَاشِیَ ضَیَّعَ الصَّدِیقَ. حضرت فرمودند: هر کس مطیع سستی و سهل انگاری باشد (سهل انگاری بر او چیره گردد) حقوق و منافع خود را ضایع و تباه می‌سازد و کسی که از سخن چین اطاعت کند (و سخن او را بپذیرد) دوست خود را از دست می‌دهد. ۷ - نیرومندی در اطاعت خداوندو قال (علیه‌السلام): احْذَرْ أَنْ یَرَاکَ اللهُ عِنْدَ مَعْصِیَتِهِ، وَ یَفْقِدَکَ عِنْدَ طَاعَتِهِ، فَتَکُونَ مِنَ الْخَاسِرِینَ، وَ إِذَا قَوِیتَ فَاقْوَ عَلَی طَاعَةِ اللهِ، وَ إِذَا ضَعُفْتَ فاضْعُفْ عَنْ مَعْصِیَةِ اللهِ. حضرت (علیه‌السلام) فرمودند: بترس از ان که خداوند تو را در حال عصیان ببیند و در فرمانبرداری اش نبیند که در شمار زیانکاران خواهی بود و هرگاه نیرومند شدی در طاعت خدا باش و چون ضعیفی از معصیت و نافرمانی اش ناتوانی کن. ۸ - ترک خیر خداوندیعِبَادَ اللهِ، إِنَّهُ لَیْسَ لِمَا وَ عَدَ اللهُ مِنَ الْخَیْرِ مَتْرَکٌ، وَ لاَ فِیَما نَهَی عَنْهُ مِنَ الشَّرِّ مَرْغَبٌ. ای بندگان خدا! آن خیری که خدا وعده داد است ترک کردنش شایسته نیست و رغبت به آن شری که از آن نهی فرموده است جایز نیست. ۹ - بندگی غیر خداتَدَبَّرُوا أَحْوَالَ الْمَاضِینَ مِنَ الْمُؤمِنِینَ قَبْلَکُمْ، کَیْفَ کَانُوا فِی حَالِ التَّمحِیصِ وَ الْبَلاَءِ؟ ... اتَّخَذَتْهُمُ الْفَراعِنَةُ عَبِیداً فَسَامُوهُم سُوءَ الْعَذَابِ، وَ جَرَّعُوهُمُ الْمُرَارَ. در حالات مردمان با ایمان که پیش از شما از این دنیا گذشته‌اند که چگونه زندگی را در حال ضعف و بلا سپری کردند، ... فراعنه و طاغوت‌ها آنان را به بردگی خود گرفتند و عذاب بدی به آنان دادند و تلخی‌ها را جرعه جرعه به آنان نوشاندند. ۱۰ - پرهیز از نافرمانی خالقو قال (علیه‌السلام): اتَّقُوا مَعَاصِیَ اللهِ فِی الْخَلَوَاتِ، فَإِنَّ الشَّاهِدَ هُوَ الْحَاکِمُ. حضرت (علیه‌السلام) فرمودند: از نافرمانی خدا بپرهیزید و در خلوت گناه نکنید که گواه (بر گناه شما) خود حاکم بر آن است. ۱۱ - پانویس۱۲ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اطاعت از غیرخدا» |